Περιποίηση Κατακλίσεων

Κατάκλιση χαρακτηρίζεται η κυτταρική νέκρωση μιας περιοχής του σώματος που προκαλείται από διακοπή της μικροκυκλοφορίας στους ιστούς αυτής της περιοχής. Για την εκτίμηση της κατάκλισης απαραίτητη είναι η σταδιοποίησή της. Η επικρατέστερη κλίμακα σταδιοποίησης των κατακλίσεων είναι η κλίμακα κατά Shea, σύμφωνα με την οποία οι κατακλίσεις ταξινομούνται σε 4 στάδια:

Ι: Ερυθρότητα χωρίς εντύπωμα σε ανέπαφο δέρμα. Αποχρωματισμός δέρματος, θερμότητα, οίδημα και σκλήρυνση μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες ειδικά σε άτομα με σκούρο δέρμα.

ΙΙ: Απώλεια μερικού πάχους δέρματος, στην οποία εμπλέκεται η επιδερμίδα, το χόριο ή και τα δύο. Το έλκος είναι επιφανειακό και κλινικά εμφανίζεται με τη μορφή γδαρσίματος ή φλύκταινας.

ΙΙΙ: Απώλεια ολικού πάχους δέρματος, η οποία περιλαμβάνει καταστροφή ή νέκρωση υποκείμενων ιστών, χωρίς σπήλαιο.

ΙV: Εκτεταμένη καταστροφή δέρματος, νέκρωση ιστών ή καταστροφή μυών και οστών, σχηματισμός σπηλαίου.

Οι παράγοντες που συντελούν στη δημιουργία κατακλίσεων είναι εσωτερικοί (ελαττωμένη θρέψη, απώλεια αισθητικότητας, ατροφικό δέρμα, απώλεια κινητικότητας, κωματώδεις συγχυτικές καταστάσεις) και εξωτερικοί (πίεση, τριβή, πίεση-τριβή, υγρασία).

Τα σημεία στα οποία δημιουργούνται οι κατακλίσεις είναι τα εξής: πτερύγια αυτιών, ωμοπλάτη, αγκώνες ακανθώδεις αποφύσεις, σπονδυλική στήλη, κόκκυγας, γόνατα, σφύρα και φτέρνα. Το 95% των κατακλίσεων αφορούν το κάτω μέρος του σώματος.

Μέτρα πρόληψης των κατακλίσεων:

• Τα μέτρα πρόληψης που προτείνονται από την EPUAP και την NPUAP, βασισμένα σε αποτελέσματα πολυάριθμων μελετών, περιλαμβάνουν τα εξής:
• Συστηματική παρακολούθηση, τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα, του δέρματος του ασθενή δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα προεξέχοντα μέρη του σώματος.
• Αλλαγή θέσεως κάθε 2 ώρες χρησιμοποιώντας όλες τις θέσεις (ύπτια, πρηνής, δεξιά,πλάγια, αριστερή πλάγια) εκτός αν υπάρχει αντένδειξη.
• Μετατόπιση του βάρους σώματος τουλάχιστον κάθε 30 λεπτά, με ανάλογες κινήσειςτου κρεβατιού.
• Παραμονή στη θέση ημι – fowler όχι πάνω από 30 λεπτά.
• Ελαφρό μασάζ γύρω από τα σημεία ερυθρότητας ανά 2 ώρες.
• Χρησιμοποίηση συστημάτων υποστήριξης για να ελαττωθεί η πίεση στο δέρμα όπως επιστρώματα αφρού και συσκευές γεμισμένες με νερό, ζελέ, αέρα, κόκκων άμμου,   μαξιλάρια και στρώματα εναλλασσόμενης πίεσης και υγροποιημένου αέρα.
• Κατάλληλη τοποθέτηση του ασθενή με τα αναγκαία μαξιλάρια και υποστηρίγματα.
• Συνεχής αξιολόγηση της αιμάτωσης της περιοχής. Αν ο χρόνος που χρειάζεται η εξέρυθρη περιοχή για να γίνει ωχρή μετά από άρση πίεσης είναι μεγαλύτερη από 15  λεπτά, απαιτείται φροντίδα για την αύξηση της συχνότητας των αλλαγών θέσεως και φροντίδα για πιο αποτελεσματικές μεθόδους τοποθέτησης των μαξιλαριών, των υποστηριγμάτων και της θέσεως του ασθενή.
• Φροντίδα ώστε οι περιδέσεις και οι επίδεσμοι να είναι κατάλληλα τοποθετημένοι και όχι σφιχτά εφαρμοσμένοι.
•  Τα σεντόνια πρέπει να διατηρούνται στεγνά και χωρίς πτυχώσεις.
• Επαρκής χορήγηση υγρών στον ασθενή.
• Χρησιμοποίηση ουδέτερου σαπουνιού καθαριότητας.
• Τοποθέτηση λεπτού στρώματος κρέμας, γαλακτώματος ή λοσιόν ενυδάτωσης μια φορά την ημέρα.
•  Διατήρηση καλού επιπέδου θρέψης.
•  Διατήρηση του δέρματος στεγνού και καθαρού.
•  Προστασία του δέρματος από εκκρίσεις τραυμάτων.
•  Προστασία του δέρματος από την επαφή με ούρα και κόπρανα. Άμεση απομάκρυνση αυτών μετά από ούρηση και κένωση αντίστοιχα.
•  Αύξηση σωματικής δραστηριότητας, ενεργητικής και παθητικής.
•  Φροντίδα για μείωση οιδημάτων εάν υπάρχουν.
•  Εάν υπάρχει κνησμός εφαρμογή μέτρων ύφεσης του όπως ψυχρά επιθέματα στα σημεία κνησμού, αντιισταμινικά βάσει οδηγιών και κομμένα νύχια για αποφυγή τραυματισμού του ασθενή.

Υλικά περιποίησης των κατακλίσεων:

Οι κατακλίσεις είναι ένα περιστατικό που χρειάζεται άσηπτη τεχνική! Τα υλικά που είναι απαραίτητα για την περιποίηση μιας κατακλίσεις είναι: Αποστειρωμένο set κατακλίσεων(γάζες, τολύπη βάμβακος, 3λαβίδες,ψαλίδι), αποστειρωμένα γάντια, νεφροειδές, φυσιολογικό ορό, αντισηπτική διάλυση, βενζίνη ή αιθέρα, τετράγωνο- αδιάβροχο, κατάλληλα επιθέματα, λευκοπλάστη, ψαλίδι.
Οι ασθενείς με κατάκλιση χρειάζονται κατάλληλα στρώματα, μαξιλάρια για να είναι άνετα και να μην δέχονται πίεση στο σημείο όπου υπάρχει η κατάκλιση διότι έτσι θα επιβαρυνθεί η κατάσταση τους.

1. Τακτικός έλεγχος του δέρματος για περιοχές ωχρότητας, ερυθρότητας καθώς και λύσης της συνέχειάς του δίνοντας ιδιαίτεροι προσοχή:
   •  Στις δερματικές πτυχές της κοιλίας, της βουβωνικής χώρας και κάτω από τους μαστούς.
   •  Στις περιοχές ανάμεσα από τα δάκτυλα των ποδιών.
   •  Στις άκρους πόδες και το κάτω τμήμα της κνήμης.
   •  Στις περιοχές κατακλίσεως.
   •  Στα οστικά ογκώματα.
   • Στην περιπρωκτική περιοχή.
   •  Στις περιοχές μειωμένης αισθητικότητας (ο ασθενής μπορεί να αδυνατεί να αντιληφθεί την εμφάνιση φυσαλίδων ή εξελκώσεων).
2. Εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη της λύσης της συνέχειας του δέρματος:
   • Προσφορά βοήθειας στον ασθενή για να αλλάξει θέση εάν η κίνηση είναι περιορισμένη, αλλαγή θέσης κάθε δύο ώρες.
   • Διενέργεια μαλάξεων γύρο από τις ερυθρές περιοχές τουλάχιστον κάθε δύο ώρες.
   • Εφαρμογή ενεργειών για την πρόληψη της αποκόλλησης (συμβαίνει όταν ένα στρώμα ιστού γλιστράει πάνω σε ένα άλλο) και απολέπισης του δέρματος όπως: τοποθέτηση πούδρας στο δέρμα του ασθενή ώστε να απορροφήσει την υγρασία (το υγρό δέρμα είναι πιο εύκολο να προσκολληθεί στο σεντόνι) για την μείωση της τριβής, περιορισμός τη διάρκεια παραμονής του αρρώστου σε θέση ημι-Fowler (στη θέση αυτή ο ασθενής τείνει να γλιστρά προς τα κάτω).
   • Παροχή οδηγιών ή βοήθειας στον ασθενή να μετατοπίζει το βάρος του κάθε 30 λεπτά.
   • Εάν ο χρόνος εξάλειψης της τοπικής ερυθρότητας μετά την άρση της τοπικής ασκούμενης πίεσης είναι μεγαλύτερος από δεκαπέντε λεπτά, αυξάνουμε την συχνότητα των αλλαγών θέσης.
   • Διατήρηση του δέρματος του ασθενούς στεγνού και καθαρού.
   • Διατήρηση στεγών και χωρίς πτυχώσεις των σεντονιών του κρεβατιού.
   • Αύξηση της δραστηριότητας όσο αυτό είναι επιτρεπτό και ανεκτό από τον ασθενή.
   • Χρησιμοποίηση συσκευών για τη μείωση της πίεσης στο δέρμα, τη μείωση των δυνάμεων αποκόλλησης και την αποφυγή της υγρασίας (στρώματα μεταβαλλόμενης πίεσης, ειδικά υποστρώματα).
   • Εκτέλεση των ενεργειών για τη πρόληψη ξηρότητας του δέρματος όπως ενθάρρυνση του ασθενή να προσλαμβάνει 2500 ml υγρών.ημερησίως εκτός και αν υπάρχει αντένδειξη, χρήση ουδέτερου σαπουνιού κατά τη διάρκεια του μπάνιου, επάλειψη του δέρματος με ενυδατική λοσιόν ή κρέμα τουλάχιστον μία φορά την ημέρα.
   • Εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη του δερματικού ερεθισμού λόγω της διάρροιας (εάν υπάρχει) όπως προσεκτικός καθαρισμός του περινέου με μαλακό ύφασμα μετά από κάθε κένωση και επάλειψη προστατευτικής αλοιφής ή κρέμας.
   • Σχολαστική περιποίηση των ποδιών του ασθενή. Καθημερινό πλύσιμο των ποδιών του ασθενή με θερμό νερό και ουδέτερο σαπούνι, προσεκτικό στέγνωμα με μαλακή πετσέτα ή ύφασμα, δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή στα μεσοδακτύλια διαστήματα και επάλειψη των ποδιών με ενυδατική λοσιόν, εκτός των μεσοδακτύλιων διαστημάτων καθημερινά.
   • Εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη τραυματισμού των ποδιών όπως: ο ασθενής πρέπει να φοράει πάντα κάλτσες, παπούτσια ή παντόφλες όταν βαδίζει, αποφυγή τοποθέτησης θερμών επιθεμάτων στα πόδια έλεγχος του νερού του λουτρού πριν ο ασθενής τοποθετήσει σε αυτό τα πόδια του.
3. Εάν εμφανιστεί λύση της συνέχειας του δέρματος:
   • Ενημέρωση του ιατρού
   • Συνέχιση των παραπάνω μέτρων για πρόληψη του περαιτέρω ερεθισμού και λύσης της συνέχειας του δέρματος.
   • Περιποίηση του τραύματος
4. Αξιολόγηση και αναφορά σημείων και συμπτωμάτων διαταραχής της επούλωσης του τραύματος όπως επιτεινόμενη ερυθρότητα και τοπικό οίδημα, ωχρότητα και νεκρωμένοι ιστοί στο τραύμα και διαπύηση του τραύματος.