Γαστροστομία
Γαστροστομία λέγεται η δημιουργία τεχνητής επικοινωνίας του στομάχου με το δέρμα. Πρόκειται για ένα λεπτό σωλήνα δέρματος (συραγγώδης πόρος), που δημιουργείται επεμβατικά, με σκοπό τη διοχέτευση τροφής, νερού και φαρμάκων κατ’ ευθείαν στο στομάχι, όταν για οποιοδήποτε λόγο είναι αδύνατη ή επικίνδυνη η κατάποσή τους.
Λόγοι για τους οποίους δημιουργείται μια γαστροστομία είναι:
- Εγκεφαλικά επεισόδια
- Νόσος Parkinson και άλλες συναφείς διαταραχές
- Βαθύ γήρας και άλλες καταστάσεις που προκαλούν μεγάλη αδυναμία και δυσκολία στην κατάποση
- Άνοια
- Καρκίνος του στόματος, φάρυγγα ή οισοφάγου
- Ακτινοθεραπεία στο θώρακα
Σήμερα η δημιουργία γαστροστομίας, γίνεται με μια νέα, ελάχιστα επεμβατική τεχνική (χωρίς εγχείρηση), με τη βοήθεια του γαστροσκοπίου και λέγεται Διαδερμική Ενδοσκοπική Γαστροστομία ή PEG (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy). Σε περιπτώσεις που υπάρχει η υπόνοια γαστροοισοφαγικών παλλινδρομήσεων, ή σε περιπτώσεις που θέλουμε από την αρχή να αποκλείσουμε αυτή την περίπτωση, μέσα απο το σωλήνα της γαστροστομίας διαβιβάζεται άλλος λεπτότερος, που κατευθύνεται βαθιά μέσα στο λεπτό έντερο και τα θρεπτικά διαλύματα κατευθύνονται εκεί. Η μέθοδος αυτή λέγεται γαστρονηστιδοστομία.
Μπορεί να δημιουργηθεί με δύο μεθόδους:
- Ανοιχτή γαστροστομία: Στο στομάχι δημιουργείται ένα «στόμα» (δηλαδή μια τρύπα) μέσω μιας μικρής τομής στο τοίχωμα του στομάχου από την οποία εισάγεται ένας καθετήρας σίτισης. Έπειτα η τομή κλείνει με ράμματα.
- Κλειστή γαστροστομία: Πραγματοποιείται χωρίς χειρουργική επέμβαση σε γαστρεντερολογικό εργαστήριο.
Όσον αφορά τη συχνότητα της σίτισης μέσω του σωλήνα, σύμφωνα με το πρωτόκολλο του American Society of Parenteraland Eternal Nutrition διακρίνεται σε:
- Συνεχής: Μέσω ειδικής φιάλης ή σάκου γίνεται αδιάκοπη έγχυση τροφής από τον καθετήρα σίτισης.
- Διακοπτόμενη: Χορήγηση τροφής μέσω του καθετήρα σίτισης ανά τρεις με τέσσερις ώρες.
- Κυκλική: Ορίζεται ένα διάστημα συνεχούς σίτισης για δώδεκα έως δεκαέξι ώρες, ενώ στη συνέχεια ακολουθεί διάστημα μη σίτισης (συνήθως κατά τις βραδινές ώρες).
Χειρουργική τοποθέτηση καθετήρα σίτισης:
Η διαδικασία τοποθέτησης του καθετήρα μέσω επέμβασης γίνεται σε είκοσι με τριάντα λεπτά της ώρας. Ο ασθενής πρέπει να μείνει νηστικός τουλάχιστον έξι ώρες πριν το χειρουργείο και μόνο μέχρι δύο ώρες νωρίτερα επιτρέπεται να του χορηγηθεί νερό. Κατά την επέμβαση, στα παιδιά πραγματοποιείται γενική αναισθησία ενώ όσον αφορά τους ενήλικες χορηγείται κάποιο ηρεμιστικό και τοπική αναισθησία στην περιοχή του λάρυγγα. Τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες χορηγείται οξυγόνο καθώς και αντιβιοτικά για την πρόληψη τυχόν μολύνσεων.
Όταν όλα αυτά πραγματοποιηθούν η διαδικασία ξεκινά με την είσοδο του ενδοσκοπίου από τη στοματική κοιλότητα και την πορεία του μέχρι το στομάχι για την εύρεση του κατάλληλου σημείου για την τοποθέτηση του σωλήνα PEG. Έπειτα, ο χειρουργός πραγματοποιεί τομή στο κοιλιακό τοίχωμα στο άνω τμήμα της κοιλίας και τοποθετεί το σωλήνα στο στομάχι ο οποίος προεξέχει από την τομή. Τέλος, πραγματοποιείται έλεγχος με το ενδοσκόπιο ώστε να βεβαιωθεί ο γιατρός για την σωστή τοποθέτηση του καθετήρα σίτισης.
Τις πρώτες εικοσιτέσσερις ώρες μετά την τοποθέτηση του σωλήνα, στον ασθενή χορηγείται μόνο νερό μέσω του καθετήρα και αν εκείνο είναι ανεκτό, μπορούν να χορηγηθούν μέσω αυτού τροφές καθώς και φάρμακα. Στο αρχικό διάστημα σίτισης είναι πιθανόν να παρουσιαστούν έμετοι, ναυτίες, διάρροιες καθώς και μετεωρισμός.
Η τοποθέτηση εξαρτάται από:
Αρχικά, την περίπτωση του ασθενούς, δηλαδή σε αδυναμία στοματικής σίτισης και σε άτομα που η κατάποση δεν είναι ασφαλής διότι ενέχεται ο κίνδυνος εισρόφησης ή πνιγμονής.
Επίσης, η προβλεπόμενη διάρκεια σίτισης είναι πολύ σημαντική καθώς η γαστροστομία προτιμάται για σίτιση πάνω από τέσσερις με έξι εβδομάδες.
Ακόμα, η κατάσταση των οδών για τη σίτιση έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς εάν για παράδειγμα υπάρχει ατρησία του οισοφάγου η γαστροστομία αποτελεί το μόνο τρόπος σίτισης του ασθενούς.
Τέλος, ο ασθενής θα πρέπει να είναι ψυχολογικά έτοιμος να συνεργαστεί και να δεχτεί μια τέτοια μορφή λήψης της τροφής.
Ενδείξεις για την τοποθέτηση:
- Νευρολογικές διαταραχές ή τραύμα
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Τραύμα της κεφαλής
- Ημιπληγία
- Εγκεφαλοπάθεια
- Εκφυλιστικές παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος όπως Σκλήρυνση κατά πλάκας, Νόσος Πάρκινσον, Άνοια κι άλλες νευρολογικές παθήσεις
- Στοματοφαρυγγικές διαταραχές
- Καρκίνος της κεφαλής και του τραχήλου
- Συμπληρωματικό τάισμα
- Κυστική ίνωση
- AIDS
- Εντατική φροντίδα
- Τραχειο-οισοφαγικό συρίγγιο
- Σπάνιες ενδείξεις
- Επαναλαμβανόμενες αναρροφήσεις (σε ρινογαστρική σίτιση)
Αντενδείξεις για την τοποθέτηση:
- Αντενδείξεις για την ενδοσκόπηση
- Σοβαροί όγκοι της κεφαλής και του τραχήλου
- Παχυσαρκία
- Ασκίτης
- Περιτοναϊκή κάθαρση
- Περιτονίτιδα
- Οξεία παγκρεατίτιδα
- Διαταραχές της πήξης
- Ηλικία: άνω των εβδομήντα πέντε ετών
- Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Πίεση
- Καρδιοπάθεια / Καρδιακοί παράγοντες κινδύνου
Επιπλοκές της σίτισης με γαστροστομία:
- Πνευμονία από εισρόφηση
- Διάτρηση στομάχου
- Γαστρική αιμορραγία
- Αιμάτωμα
- Λοίμωξη του τραύματος
- Ανορεξία
- Μετατόπιση ή ρήξη καθετήρα
- Τοπική περιτονίτιδα
- Αναπνευστικά προβλήματα
- Ενσφήνωση σωλήνα
*Η 24h Medicare δεν επιδιώκει την παραγκώνιση του θεράποντος, ή οικογενειακού γιατρού του ασθενούς. Σε επείγουσες καταστάσεις εξετάζεται από την ιατρική ομάδα της 24h Medicare και ενημερώνεται τηλεφωνικά ο θεράπον ή ο οικογενειακός γιατρός καθώς και με πλήρη ιατρική γνωμάτευση για το έκτακτο πρόβλημα υγείας του ασθενούς του.
**Στις υπηρεσίες που παρέχονται απο την 24h Medicare, τηρούνται με σεβασμό οι αρχές του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας καθώς και οι σχέσεις εμπιστοσύνης και σεβασμού μεταξύ Ιατρού και Ασθενούς.